Monitoren van bomen in de omgeving van bronbemaling vereiste tot voor kort een hoge mate van specialisatie. Een “European Tree Technician” bijvoorbeeld wordt al eens ingeroepen. Die bekijkt de samenstelling van de grond en plaats oordeelkundig sensoren voor zuigspanning, bodemvocht en sapstromen.

Bij bronbemaling wordt in kritieke omgevingen irrigatie toegepast om er voor te zorgen dat bomen toch zeker niet met droge wortels komen te staan.

We interviewen de makers van de TreeTag om te begrijpen wat de rol kan zijn van een TreeTag bij monitoring van bomen bij een bronbemaling. De vraag hoe de boom er aan toe is moet vertaald kunnen worden naar een beslissing om de bemalingsinstallatie te kunnen sturen.

Helaas kan een boom lijden onder zowel te weinig water bij de wortels als een te hoge waterverzadiging van de bodem. Te veel water betekent een gebrek aan zuurstof. De boom verdrinkt letterlijk.

In beide gevallen wordt de sapstroom verstoord. Is het mogelijk om met de TreeTag het verschil tussen deze twee situaties te onderscheiden?

Kort antwoord: ja.

Hoe dat dan werkt? De TreeTag beschikt over een uiterst nauwkeurige realtime dendrometer. Voor veel toepassingen kan hij dezelfde functie vervullen als veel duurdere en complexere sapstroomsensoren. Maar belangrijker nog: de TreeTag meet niet alleen de waterstroom, maar geeft een directere indicatie van de algehele gezondheid van de boom.

Het probleem bij enkel het meten van de sapstroom is dat meer water niet per definitie betekent dat een plant gezonder is. Sapstroom geeft slechts een indirect beeld van de gezondheid, terwijl de TreeTag juist een directere meting van de vitaliteit van de boom biedt. 

Het aspect dataverwerking is hierbij cruciaal. De metingen en virtuele metingen worden verder toegelicht in deze productfiche.

Hoe verhoudt de TreeTag zich tot deze traditionele sapstroomsensoren?

Traditioneel werd de waterbalans van bomen gemeten met dendrometers, die veranderingen in stamdiameter bijhouden, en met sapstroomsensoren, die de daadwerkelijke waterbeweging door het xyleem meten. Oude dendrometers waren vaak handmatig en minder precies, waardoor ze alleen langetermijntrends zichtbaar maakten.

De TreeTag heeft een dendrometer met een precisie van 0,001 mm en realtime dataverzending via LoRaWAN. Hierdoor kan hij dynamische veranderingen in de waterbalans nauwkeurig vastleggen en waterstress of herstel in bijna real-time monitoren. Dit brengt de functionaliteit van dendrometers en sapstroomsensoren dichter bij elkaar.

Kan de TreeTag sapstroomsensoren volledig vervangen?

Voor veel praktische toepassingen: ja.

De TreeTag kan als een kwantitatieve proxy voor sapstroom dienen door dagelijkse krimp- en herstelpatronen te analyseren. Bovendien meet hij de hele plant, terwijl sapstroomsensoren slechts lokaal xyleemtransport registreren. Ook is de TreeTag eenvoudiger en schaalbaarder in gebruik.

Voor zeer gedetailleerde transpiratie modellering blijven sapstroomsensoren echter nuttig.

Wat zijn de voordelen van TreeTag voor irrigatieoptimalisatie?

De belangrijkste voordelen zijn:

• Zeer nauwkeurige realtime monitoring → Vroegtijdige detectie van stress.
• Kosteneffectieve, holistische meting → Geen complexe sapstroominstallaties nodig.
• Langetermijngezondheidsmonitoring → Inzicht in hoe waterstress groei en opbrengst beïnvloedt.
• Koppeling met omgevingsfactoren → Betere afstemming van irrigatieschema’s.